Stres w miejscu pracy

Stres w miejscu pracy może dotknąć każdego bez względu na zajmowane stanowisko. Może wystąpić w każdym sektorze i w organizacji dowolnej wielkości. Stres ma wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo poszczególnych osób, lecz również rzutuje na funkcjonowanie organizacji i gospodarek krajowych.

Stres w pracy to stan dyskomfortu psychicznego wywołany rozbieżnością pomiędzy warunkami i wymaganiami stawianymi pracownikowi a jego możliwościami poradzenia sobie z nimi w danym momencie. Pracownik dostrzega ten rozdźwięk jako zagrożenie swego zdrowia, życia lub własnej integralności.

  Przyczyny chronicznego stresu w miejscu pracy:

• przeciążenie ilościowe pracą- znaczny wysiłek fizyczny w pracy, narzucone przez maszynę lub inne osoby tempo pracy, zaskakiwanie zadaniami, praca w pośpiechu, ciągłe zmiany w pracy, zabieranie pracy do domu, ciągła praca w nadgodzinach,

• przeciążenie jakościowe pracą - konieczność zachowania czujności przez cały czas pracy, wykonywanie zadań trudnych i skomplikowanych umysłowo, odpowiedzialność za ludzi lub za mienie dużej wartości, konieczność podejmowania decyzji o znacznych możliwych konsekwencjach,

• niedociążenie jakościowe pracą - wykonywanie prostych, powtarzalnych, monotonnych czynności, praca wysoce zautomatyzowana i poniżej możliwości,

• ograniczony zakres kontroli nad pracą - sztywne, niezmienne godziny lub czas pracy, niemożność decydowania o sposobie wykonania zadania, brak wiedzy nt. celu pracy – poczucie bycia „trybikiem w maszynie”, brak informacji nt. efektów pracy – poczucie wykonywania „pracy bez sensu”,

• niejasność pełnionej roli zawodowej - brak wiedzy nt. przydzielonych obowiązków,  brak wiedzy nt. sposobu wykonywania pracy (np. brak szkoleń wstępnych, wprowadzenia w obowiązki), konieczność „samozatrudnienia się”w dotychczasowym miejscu pracy,

• konflikt roli zawodowej - niespójne, sprzeczne, zmienne wymagania przełożonych, kontakty z „niezadowolonymi” klientami, częste lub długie wyjazdy służbowe, niemożność sprawowania opieki nad dzieckiem, ciągła dyspozycyjność, brak możliwości awansu, rozwoju, podwyżki, praca poniżej aspiracji,

• brak wsparcia ze strony współpracowników i/lub przełożonych - system motywacyjny firmy zorientowany na rywalizację między pracownikami, brak informacji potrzebnych w pracy, brak wiedzy o planowanych lub trwających zmianach w przedsiębiorstwie lub w sposobie wykonywania pracy, uznaniowe traktowanie i ocenianie, różne formy dyskryminacji i przemocy ze strony współpracowników lub przełożonych,

• fizyczne warunki pracy - hałas, nieprzyjemne zapachy, niewłaściwa temperatura.

Stres w miejscu pracy– skutki zdrowotne

Długotrwały stres w miejscu pracy może prowadzić do wyczerpania fizycznegoi psychicznego każdej osoby oraz odczuwania przez nią dolegliwości somatycznych.

Gdy sytuacje takie powtarzają się wielokrotnie, mogą z upływem czasu doprowadzić do zmian w stanie zdrowia, takich jak:

• bólów mięśni karku, barków oraz okolicy krzyżowo-lędźwiowej kręgosłupa,
• owrzodzenia układu pokarmowego oraz bolesnych skurczów jelit,
• obniżenia odporności organizmu i związanych z nią chorób infekcyjnych,
• nadciśnienia tętniczego, udaru mózgu, choroby wieńcowej, zawału mięśnia sercowego,
• depresji, nerwic,
• zwiększenia ryzyka zachorowania na chorobę nowotworową,
• innych (u osób aktywnych zawodowo obniżających napięcie wywołane przez stres przy pomocy alkoholu, tytoniu lub środków odurzających mogą występować dodatkowo schorzenia spowodowane nadużywaniem ww. substancji).

Stres w miejscu pracy – skutki ekonomiczne

Osoby doświadczające stresu w miejscu pracy są wyczerpane fizycznie i psychicznie, odczuwają dolegliwości somatyczne lub zdrowotne. Z tych powodów mogą częściej:

• nie być w stanie pracować tak efektywnie i wydajnie jak wcześniej,
• popełniać niezamierzone pomyłki i błędy,
• być niechętne zmianom, nowościom w pracy,
• omijać przepisy, zasady bezpieczeństwa, polecenia przełożonych,
• korzystać ze zwolnień lekarskich, brać dni wolne,
• ulegać wypadkom przy pracy,
• tracić zainteresowanie pracą - „wypalać się”,
• w skrajnych wypadkach rezygnować i odchodzić z pracy,

W ten sposób chroniczny i nie zmniejszany stres w miejscu pracy może zwiększać koszty funkcjonowania przedsiębiorstwa oraz być przyczyną strat. Podejmowane w pośpiechu błędne decyzje, spadek efektywności i wydajności w pracy, niezadowoleni klienci, koszty wypadków przy pracy, zastępstw nieobecnych pracowników, selekcji, naboru, szkolenia i przygotowania zawodowego nowych pracowników lub kierowników zatrudnianych na miejsce tych, którzy odeszli – to tylko przykłady kosztów, które mogą być spowodowane przez niepotrzebny stres w miejscu pracy. Metody zwalczania stresu

 Jak sobie radzić ze stresem ?

1. Utrzymuj kontakt z naturą - pachnący świeżością las i śpiew ptaków może dostarczyć ci energii, której nie mają w sobie betonowe osiedla.

2. Miej czas właśnie dla siebie - zrób sobie przyjemność - tak jak lubisz. Wyłącz telefon, usiądź wygodnie w fotelu lub idź na spacer.

3. Porozmawiaj z kimś kto naprawdę ma ochotę cię wysłuchać - nie udawaj kogoś kto nie może się mylić ani okazywać słabości. Pozwól sobie pomóc.

4. Stosuj techniki relaksacyjne - może to być joga, medytacja czy proste kontrolowanie oddechu. Sprawią, że poczujesz się wyciszony i spokojny ( ale musisz być systematyczny).

5. Uprawiaj sport - ćwiczenia fizyczne są niewątpliwie lepszym sposobem na okiełznanie stresu niż obsesyjne myślenie o tym co może się wydarzyć i zamartwianie się.

6. Zdrowo się odżywiaj - pamiętaj, że istnieje związek między fizyczną i psychiczną stroną człowieka. Unikaj używek; papierosów, kawy, alkoholu. Przecież tylko w "zdrowym ciele - zdrowy duch".

7. Rozwijaj w sobie poczucie humoru - stare przysłowie mówi, że śmiech to zdrowie. Jest w tym dużo racji.

8. Naucz się lepiej gospodarować czasem - sporządzaj plan dnia, a nawet tygodnia, spis rzeczy, które masz do załatwienia bardzo pilnie i takich, które mogą jeszcze zaczekać. Zorganizuj dobrze miejsce pracy.

9. Stawiaj sobie realistyczne cele - ustal co chcesz osiągnąć i w jakim czasie. Sporządź plan działań, ale nie bądź dla siebie zbyt wymagający.

10. Nie staraj się być perfekcjonistą - każdy popełnia błędy. Nie musisz wszystkiego robić bezbłędnie. Bądź dla siebie tolerancyjny.

11. Nie troszcz się o rzeczy na które nie masz wpływu -nie jesteś w stanie wpłynąć na pogodę, ani na zaprzestanie wojen na świecie. Pozwól by życie toczyło się samo, a ty koncentruj się tylko na tym nad czym masz władzę.

Literatura:

B. Rączkowski – BHP w praktyce, ODDK, Gdańsk 2012

www.pip.gov.pl